Το πιο υγιεινό γλυκό: Παραδοσιακή Θρακιώτικη «Βαρβάρα» που μοσχοβολάει κανέλα και σουσάμι προς τιμήν της Αγίας

by Newsroom i-diakopes.gr
Το πιο υγιεινό γλυκό: Παραδοσιακή Θρακιώτικη «Βαρβάρα» που μοσχοβολάει κανέλα και σουσάμι προς τιμήν της Αγίας

Γλυκό «Βαρβάρα»: Η παράδοση πίσω από το έθιμο

Κάθε χρόνο στις 4 Δεκεμβρίου, στην Θράκη ετοιμάζουν την αχνιστή Βαρβάρα σ’ ένα μπολ και τα σπίτια μοσχοβολάνε κανέλα και σουσάμι. Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος της λαϊκής λατρευτικής παράδοσης της Θράκης. Ας μάθουμε πρώτα όμως για την Αγία Βαρβάρα.

Κατά το συναξάρι η Αγία Βαρβάρα γεννήθηκε κάπου στην Ανατολή γύρω στο 300 μ.Χ. και μαρτύρησε με τους τελευταίους διωγμούς των Χριστιανών.

Ο πατέρας της Διόσκουρος ήταν ένας πλούσιος Έλληνας, τοπάρχης της Ηλιουπόλεως του Ρωμαϊκού κράτους και φυσικά ειδωλολάτρης. Η Αγία Βαρβάρα από μικρή ήταν πολύ όμορφη και ο πατέρας της, που την αγαπούσε πάρα πολύ, για να αποφύγει τους κινδύνους κάθε επικοινωνίας της με τον έξω κόσμο την έκλεισε σε έναν πύργο όπου της παρείχε όλα τα αγαθά.

Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού της διδάχτηκε το Χριστιανισμό από μια ευσεβή Χριστιανή, που ήταν στην υπηρεσία της. Φεύγοντας ο πατέρας της άφησε εντολή να κατασκευαστεί ένα λουτρό στον πύργο και σε αυτόν να ανοιχτούν δύο παράθυρα. Η Αγία Βαρβάρα έδωσε εντολή να ανοιχτεί και ένα τρίτο, θέλοντας έτσι να μαρτυρήσει την πίστη της στον τριαδικό Θεό.

Γυρνώντας από το ταξίδι ο πατέρας της, και βλέποντας το τρίτο παράθυρο, θύμωσε. Τον θυμό του αύξησε η άρνηση της Αγίας να δεχτεί τα συνοικέσια που είχε φέρει μαζί του ο πατέρας της, η ομολογία ότι ήταν πλέον Χριστιανή και όχι ειδωλολάτρισσα, καθώς και το ότι μπροστά του η Αγία Βαρβάρα έκανε το σταυρό της. Στον θυμό του πάνω ο πατέρας της προσπάθησε να την αποκεφαλίσει και η Αγία τράπηκε σε φυγή. Κατά τη διάρκεια της φυγής της βρέθηκε στο βουνό, όπου κρύφτηκε σε έναν βράχο, που άνοιξε θαυματουργικά στα δύο. Ένας βοσκός που είδε το θαύμα, το ανέφερε στον πατέρα της, ο οποίος συνέλαβε τελικά την Αγία και την οδήγησε στον έπαρχο της περιοχής, Μαρκιανό.

Εκεί η Αγία ομολόγησε για μια ακόμη φορά την πίστη της και περιγέλασε τα είδωλα. Ο Έπαρχος θαυμάζοντας την ομορφιά της προσπάθησε στην αρχή να την μεταπείσει, βλέποντας όμως ότι εκείνη ήταν ανένδοτη την υπέβαλε σε βασανιστήρια. Ένα από αυτά ήταν και η περιφορά της στους δρόμους γυμνή. Όταν το άκουσε αυτό η μάρτυς προσευχήθηκε στο Θεό και ο Θεός την άκουσε. Τα φορέματά της αφαιρούνταν, αλλά κατά τρόπο θαυμαστό, άλλα ωραιότερα αντικαθιστούσαν τα αφαιρούμενα.

Μια γυναίκα, η Ιουλιανή, βλέποντας το θαύμα αυτό θέλησε να διακηρύξει και αυτή την πίστη της και να υπομείνει μαζί με την Αγία Βαρβάρα τα μαρτύρια. Έτσι κι έγινε, έως ότου ο Έπαρχος διατάξει τον αποκεφαλισμό και των δύο γυναικών. Ο πατέρας της Αγίας Βαρβάρας θέλησε να εκτελέσει με τα ίδια του τα χέρια την εντολή του Έπαρχου και έτσι η Αγία Βαρβάρα παρέδωσε το πνεύμα της στον Ιησού Χριστό, μετά τον αποκεφαλισμό της από τον ίδιο της τον πατέρα. Η Ιουλιανή της Νικομήδειας μαρτύρησε μαζί με τη Βαρβάρα και τιμάται επίσης ως Αγία.

Κατά την παράδοση, ενώ το ξίφος του πατέρα της έκοβε το κεφάλι της, η Θεία Δίκη με μορφή κεραυνού έκαψε τον άσπλαχνο πατέρα. Αυτόν τον τιμωρό κεραυνό, συμβολίζουν τα πυρά του Πυροβολικού μας, που έχουν ως προστάτιδα την Αγία Βαρβάρα.

Η λατρεία της Αγίας Βαρβάρας είναι απλωμένη από παλιά σε ολόκληρη την Ελλάδα, είναι εθιμική μπορεί να πει κάποιος, δεισιδαιμονική, έχει και παγανιστικά στοιχεία. Κατ’ άλλους λαογράφους συνδέεται με τη λατρεία της αρχαίας κουροτρόφου θεάς Εκάτης. Η Αγία Βαρβάρα, ως επίκουρος του ανθρώπου, μπορεί να αντικατέστησε την αρχαία θεότητα.

Η Αγία Βαρβάρα θεωρούνταν από τους κατοίκους της Θράκης προστάτιδα των παιδιών από τις κακές παιδικές ασθένειες και ιδιαίτερα της ευλογιάς, που προκαλούσε πολλούς θανάτους στον παιδικό πληθυσμό. Γι’ αυτό καθιέρωσαν στη γιορτή της, για να την “γλυκάνουν” να μοιράζουν γλυκό, που το ονόμασαν “Βαρβάρα“.