Ερευνητές αναφέρουν ότι το οικονομικό κόστος ενός παθογόνου παράγοντα που επηρεάζει θανάσιμα τα ελαιόδεντρα στην Ευρώπη θα μπορούσε να ανέλθει σε πάνω από 20 δισ. Ευρώ.
Οι προβλέψεις έρχονται καθώς η ξυλέλλα (Xylella Fastidiosa), το βακτήριο που σκοτώνει τις ελιές, σκότωσε πολλά δέντρα στην Ιταλία. Καθώς διασκορπίζεται από έντομα, το βακτήριο αποτελεί πλέον πιθανή απειλή για τις καλλιέργειες στην Ισπανία και την Ελλάδα, αναφέρει το BBC και σημειώνει πως η ασθένεια θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος του ελαιολάδου για τους καταναλωτές.
Η Ξυλέλλα θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα παθογόνα για φυτά οπουδήποτε στον κόσμο και δεν υπάρχει φάρμακο αντιμετώπισής του. Μπορεί να μολύνει κερασιές, αμυγδαλιές και δαμάσκηνα, καθώς και ελιές. Η μόλυνση περιορίζει την ικανότητα του δέντρου να απορροφά νερό και θρεπτικά συστατικά και με την πάροδο του χρόνου το δέντρο μαραίνεται και πεθαίνει. Τα φυτά που έχουν μολυνθεί με το βακτήριο, πρέπει να καταστρέφονται για να αποφευχθεί η εξάπλωση.
Στην Ιταλία, οι συνέπειες της εξάπλωσης της νόσου ήταν καταστροφικές, με περίπου 60% μείωση των αποδόσεων των καλλιεργειών από το 2013. «Η ζημιά στις ελιές προκαλεί επίσης υποτίμηση της αξίας της γης και της τουριστικής ελκυστικότητας αυτής της περιοχής», δήλωσε η Δρ. Maria Saponari, από το Ινστιτούτο Βιώσιμης Προστασίας Φυτών της Ιταλίας. «Είχε σοβαρό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία και τις θέσεις εργασίας που συνδέονται με τη γεωργία». Εκτός από την Ιταλία, το βακτήριο έχει πλέον βρεθεί στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Πορτογαλία.
Η αντιμετώπισή του αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει την αφαίρεση μολυσμένων δέντρων και την προσπάθεια συγκράτησης της εξάπλωσής της ασθένειας. Αλλά, εάν αποτύχουν αυτά τα μέτρα, ποιος θα είναι ο οικονομικός αντίκτυπος της λοίμωξης; Σε αυτή τη νέα μελέτη, οι ερευνητές μοντελοποίησαν δεδομένα από διαφορετικά σενάρια, συμπεριλαμβανομένου του τι θα συνέβαινε εάν όλη η καλλιέργεια σταματούσε λόγω του θανάτου των δέντρων αλλά και την αναφύτευση δέντρων από πιο ανθεκτικές ποικιλίες.
Η ομάδα πραγματοποίησε προβλέψεις για την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, οι οποίες μεταξύ αυτών αντιπροσωπεύουν το 95% της ευρωπαϊκής παραγωγής ελαιολάδου.
Στην Ισπανία, εάν η μόλυνση επεκταθεί και η πλειονότητα των δέντρων μολυνθεί και πεθάνει, το κόστος θα μπορούσε να φθάσει τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα 50 χρόνια.
Ένα παρόμοιο σενάριο στην Ιταλία θα ανερχόταν σε πάνω από πέντε δισεκατομμύρια, ενώ στην Ελλάδα, οι απώλειες θα ήταν κάτω από δύο δισεκατομμύρια.
Εάν ο ρυθμός της μόλυνσης επιβραδυνθεί, ή αντίθετα καλλιεργηθούν ανθεκτικές ποικιλίες, τότε αυτό το κόστος θα μειωθεί σημαντικά. Ωστόσο, οι συγγραφείς της μελέτης πιστεύουν πως δεν θα αποφευχθούν οι επιπτώσεις στους καταναλωτές. «Το αναμενόμενο αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ότι έλλειψη εφοδιασμού», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Kevin Schneider από το Πανεπιστήμιο Wageningen στις Κάτω Χώρες.
Οι συγγραφείς λένε ότι ενώ η ανάλυσή τους εξετάζει τα οικονομικά μεγέθη, υπάρχουν επίσης δυνητικά μεγάλες τουριστικές και πολιτιστικές απώλειες που προκαλούνται από το βακτήριο που δεν μπορούν να αγνοηθούν. «Ακούμε για πραγματικά καταστροφικές ιστορίες μολυσμένων οπωρώνων που κληρονομήθηκαν από γενιά σε γενιά», δήλωσε ο Δρ Schneider. «Είναι ο ίδιος οπωρώνας στον οποίο οι παππούδες μας εργάζονταν κάποτε. Η αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό, τι θα μπορούσαμε να υπολογίσουμε».
Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημονικών πρωτοβουλιών για την προσπάθεια να ενισχυθεί ο αγώνας για το βακτήριο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εντομοαπωθητικών, φυτικών φραγμών και γενετικής ανάλυσης για να καθοριστεί γιατί ορισμένα φυτά είναι πιο ευαίσθητα στη μόλυνση από άλλα. Τελικά, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η νίκη του παθογόνου θα απαιτήσει δέντρα που θα είναι ανθεκτικά στην ασθένεια.
«Η αναζήτηση ανθεκτικών ποικιλιών ή ανοσολογικών ειδών είναι μια από τις πιο ελπιδοφόρες και περιβαλλοντικά βιώσιμες, μακροπρόθεσμες στρατηγικές ελέγχου στις οποίες η ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα αφιερώνει σχετικές ερευνητικές προσπάθειες», δήλωσε η Δρ Saponari.
«Βιώσιμες στρατηγικές για τη μείωση του πληθυσμού των εντόμων είναι ο άλλος πυλώνας για τον έλεγχο της νόσου που μεταδίδεται με φορέα», λέει και προσθέτει πως μελετώνται επίσης αρκετές άλλες στρατηγικές για την εφαρμογή του περιορισμού των εντόμων. Ενώ δύο ποικιλίες ελιάς δείχνουν να έχουν αυξημένη αντίσταση, οι επιστήμονες ζητούν να ενισχυθεί σημαντικά η έρευνα στον τομέα αυτό.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) και αναδημοσιεύθηκε από το BBC
